Wireless LAN dmth. “lidhje ajrore” te nje “Siperfaqe Lokale/Vendore e Rrjetit Kompjuterik” i cili mundeson te komunikojne permes signale digjitale (eng. digital singlans).

WLAN – qëndron për Wireless LAN por njihet edhe me termet si WiFi ose IEEE 802.11. Pra WLAN d.m.th. Wireless Local Area Network. Info: WiFi që shihni në pakot e WLAN-komponenteve qëndron për Wireless Fidelity nga kompania Wireles Ethernet Compatibility Alliance shkurt WECA. WECA është një alliance prej disa kompanive që parashtrojnë standardet për WLAN-komponentet.

Mbi WLAN në pika të shkurta do ti përmendi disa karakteristika të rëndësishme.

Teknika e transportimit të Datave pa kabla quhet Wireless LAN. IEEE 802.11 është standart për WLAN që është zbuluar në vitin 1997 nga instituti amerikan: Institute of Electrical and Electronics Engineersist, pra kjo organizatë qëndron pas IEEE shkurtesës. Kjo organizatë është përgjegjëse jo vetëm për komponentet në fushën Computer-ike por edhe në fushën e elektronikës dhe elektroteknikës. Momentalisht egzistojnë 860 IEEE standarte dhe 700 janë në fazën zbuluese.

Në sektorin shtëpiak përdoren IEEE 802.11 dhe IEEE 802.11b, por edhe të tjerë standarte egzistojnë. Ndryshimi ndërmjet variants a dhe b është që varianta a punon në një frekuenc prej 5 GHz kurse b përdor 2,4 GHz. 2.4GHz qëndron në të ashtëquajturën ISM-frekuenc dhe kjo është më e rëndësishmja! ISM qëndron për Industrial Scientific and Medicine, dhe është e lirë pra nuk duhet të paguhet nëse shfrytëzohet kjo teknologji !

Më në fund edhe në Evropë është dhënë e lirë (që nga fundi i vitit 2002) edhe IEEE802.11a.

Më parë ishte e lirë për përdorim vetëm në USA. IEEE802.11a është më e shpejtë se sa IEEE802.11b.

A-standardi arrin transferimin e Datave maximal prej 56 MBit/s kurse B-standardi vetëm 11 MBit/s prej një gjatësi ndërmjet 30m (metrave) (teoritikisht). Nëse rritet kjo distancë vetëm prej 70 metreve atëherë Transferrate bie në 5,5 MBit/s, kurse në një largësi prej 100m kjo performancë bie në 2,1 MBit/s.

Për të rritur performancat përdoren të ashtëquajturin Range Extender. Në USA GSM Mobil përdorin frekuencat prej 1.900 MHz (1,9 GHz), kurse në Evropë 900 MHz dhe 1.800 MHz (1,8 GHz). Në frekuencën prej 2,4 GHz punojnë edhe aparate që përdoren në kuzhinat tona, Microwave, dhe janë një faktor pengues dhe destabilizues për WLAN komponentet.

Në Evropë qëndrojnë 13 kanale për përdorim të WLAN kurse në USA vetëm 11 kanale. Një kanal është i gjërë prej 22 MHz, këto kanale kanë një ndërmjetësim prej 5MHz. Që të mos vie deri tek pengesat ndërmjet kanaleve shumëzoni 5 MHz me 5 kanale, që jep një shumë prej 25 MHz. Pasi që gjerësia e një kanali është 22 MHz, 22 MHz mundsojnë një distancë të vie deri tek pengesat e frekuencave të këtyre kanaleve.
Përparsitë dhe të metat e WLAN
Përparsitë që ofron WLAN janë që nuk duhen kabllat të shtrihen dhe instalohen.

WLAN ofron flexibilitet dhe mobilitet. Kësi soji shfytëzuesit që përdorin Notebook mund të lëvizin të lirë dhe nuk janë të mvarun nga prizat e rrjetës. Në metropolet e sotme por edhe në aeroporte dhe hotele me ndihmën e të ashtë quajturve Hotspots, mundeni të surfoni dhe komunikoni pa ndonjë problem. Info: Hotspot quhen pikat ku mundeni të qaseni nëpërmjet WLAN në Internet.

Por kujdes gjatë surfimit mundeni të ju kushtoj shtrenjt. Së pari kontrolloni qmimet dhe ofruesit e WLAN.

Të metat e WLAN janë që IEEE.11b mund të transferon Datat vetëm me një shpejtësi prej max. 11 Mbit/s. Me rritjen e shfrytëzuesve tek WLAN kjo performanc bie dukshëm. Një problem tjetër nuk janë stabile sikurse LAN. Nëse vie deri tek pengesa e WLAN sinjalit ndërprehet transferimi i Datave. Pengues janë edhe Radar stacionet e ushtrisë apo satcionet që punojnë me frekuenca të ngjajshme, trafostacionet elektrike etj.

Materialet që pengojnë dhe janë shkaktarë për humbjen e sinjaleve të WLAN janë si më poshtë :

Materiali ndërtues	Humbja e performancave
Dru, gips, qelq	E ulët
Ujë, muri prej gurëve	E mesme
Muret masive, të betonuara	E lartë
Metal masiv	Shumë e lartë

Një ndër pikat më të dobëta tek WLAN është siguria.

Tek LAN një Hacker duhet që në njërin skaj të kabllës së rrjetës të së paku të ketë një lidhje ose një lidhje në LAN të shfrytëzon pa u hetuar. Kurse WLAN nuk posedon ndonjë fund të kabllës por dërgon Datat me valë në të gjitha drejtimet. Me fjalë të tjera gjdo Computer që kontakton nëpërmjet një WLAN karte teknikisht munden Datat të shihen dhe pranohen. Disa medoda më e njoftuna për përgjimin e WLAN rrjetave janë :

Wardriving

Realizohet me një Notebook që ka të instaluar një Tool për analizimin e rrjetave. Nëse Notebook-in tuaj përforconi edhe me një antenë externe rritet edhe distanca për përgjimin e WLAN-rrjetave. Wardriving nuk është një metodë atakuese dhe nuk denoheni nëse përgjoni ndonjë WLAN-rrjetë. Kjo është baraz sikurse dyert dhe dritartet e shtëpisë tuaj lerni hapun e dikush shikon në shtëpinë tuaj por nuk dëmton apo merr diçka.

Eavesdropping

Një medodë tjetër për atakimin e WLAN-rrjetave është Eavesdropping=përgjim. Sulmuesi së pari kontrollon sigurin e një WLAN-rrjete dhe pastaj me një Program përgjues (Sniffer-Tool) mundet të gjitha Datat të spiunon. Kjo është ana negative e Sniffer-Tool-ve,

Denial of Service

Sa i përket rrjetave nuk kemi vetëm spiunimin por edhe sabotimin e këtyre rrjetave. DOS shkurtesa qëndron për Denial of Service që me anë të këtyre atakeve shkakërrohet plotësisht një LAN apo WLAN-rrjetë.

Hi-Jacker

Me siguri ndoshta keni krijuar një Internet lidhje (ICS) të përbashkët në rrjetën tuaj që të mund edhe shfrytëzuesit tjerë pa ndonjë vështërsi të munden të qasen në Internet. Por ndosha nuk keni menduar për sigurinë që edhe shfrytëzuesit tjerë munden të qasen në rrjetë tuaj. Së pari këto surfues që shfrytëzojnë rrjetën tuaj, vërtetojnë qarkullimin e Datave deri sa të shohin Computer-in apo më mirë me thanë IP-address-ën që drejton Frames.

Pastaj këto surfues të padëshiruar këtë IP-address vendosin në Notebook-in e tyre si Gateway ku dotë munden të surfojnë me shpenzimet tuaja.